हर्निया म्हणजे काय ? What Is Hernia In Marathi ? – आजकाल आपण, आपल्या धकाधकीच्या जीवनात व्यस्त असताना, तब्येतीच्या लहान मोठ्या तक्रारींना तोंड देत असतो. पण कधीतरी सहज एका प्रकारच्या आजाराच्या तपासणीसाठे जावे आणि डॉक्टरांनी “तुम्हाला हर्निया असण्याची शक्यता आहे, पुढील तपासणी करावी लागेल” असे सांगितले की हे कसले नवीन दुखणे ? अशी आपली भावना होते. हर्निया या प्रकारचा सुरुवातीला काही त्रास जाणवत नसल्याने त्याकडे बऱ्याच अंशी दुर्लक्ष होते. पण जेव्हा शस्त्रक्रिया हाच पर्याय शिल्लक राहतो तेव्हा मात्र आपली द्विधा अवस्था होते.
आज आपण या लेखाद्वारे हर्निया बद्दल सामान्य भाषेत माहिती जाणून घेणार आहोत.
हर्निया म्हणजे काय मराठी ? What Is Hernia In Marathi ?
जेव्हा शरीराचा अंतर्गत भाग, जसे आतडे किंवा किंवा शरीरांतर्गत असलेले काही ठराविक अवयव भाग किंवा ऊती या त्यांच्या आसपासच्या स्नायू किंवा ऊतींमधील कमकुवत जागेतून ढकलले जातात, ज्यामुळे अश्या ठिकाणी दिसण्याजोगा किंवा जाणवण्या जोगा फुगवटा तयार होतो, त्या प्रकाराला हर्निया असे म्हणतात.
हर्निया जन्मापासून असलेल्या कमकुवत स्नायू, जड वस्तु उचलणे किंवा ओटीपोटावर अतिरिक्त ताण असणे यासारख्या कारणांमुळे होऊ शकतो. सामान्य प्रकारांमध्ये इंग्वायनल (मांड्यांच्या वरच्या भागी), हायटल (पोटाचा वरचा भाग), नाभीसंबधीचा (पोटाच्या बेंबीजवळ), आणि सर्जिकल (शस्त्रक्रियेनंतर) हर्नियाचा समावेश होतो. यांच्या लक्षणांमध्ये फुगवटा येणे किंवा अस्वस्थता जाणवणे यांचा समावेश होतो आणि उपचारांमध्ये सहसा कमकुवत भाग दुरुस्त करण्यासाठी शस्त्रक्रिया करावी लागते. आपल्याला हर्नियाचा संशय असल्यास, वैद्यकीय सल्ला घेण्याची शिफारस केली जाते.
हर्निया माहिती मराठी व्हिडिओ
हर्नियाची व्याख्या – Definition Of Hernia In Marathi
कल्पना करा की आपले शरीर एका पिशवीसारखे आहे, ज्यामध्ये आपले सर्व अवयव आणि ऊती आहेत. साधारणपणे, या पिशवीच्या भिंती (स्नायू आणि ऊती) मजबूत असतात आणि या भिंतींच्या आतमध्ये सर्वकाही व्यवस्थित ठेवले जाते. परंतु कधीकधी, या भिंतींमध्ये एक कमकुवत जागा विकसित होऊ शकते. जेव्हा असे होते, तेव्हा आपल्या पोटाचा किंवा आतड्याचा लहानसा भाग या कमकुवत जागेतून पुढे ढकलला जाऊ शकतो आणि तुमच्या त्वचेखाली एक फुगवटा तयार करू शकतो. या फुगवट्याला हर्निया म्हणतात.
हर्नियाचे सामान्य प्रकार – Types Of Hernia In Marathi
हर्निया आपल्या शरीराच्या वेगवेगळ्या भागात दिसू शकतात. यातील मुख्य प्रकार खालीलप्रमाणे
इंग्वायनल हर्निया –
हा प्रकार मांडीच्या वरच्या भागामध्ये दिसून येतो, जेथे आपले पाय तुमच्या खालच्या पोटाला जोडलेले असतात. इनग्विनल हर्निया हा सर्वात सामान्य प्रकार आहे, जो सर्व हर्नियापैकी 75% आहे. ते मुख्यतः पुरुषांवर किंवा जन्माच्या वेळी पुरुष नियुक्त केलेल्या लोकांना प्रभावित करतात (AMAB). जेव्हा तुमच्या आतड्याचा काही भाग तुमच्या इनग्विनल कॅनालमध्ये पसरतो, तेव्हा हा हर्निया होतो.
फीमोरल हर्निया –
जो मांडीच्या अगदी खाली, वरच्या मांडीवर येतो. फेमोरल हर्निया हा कमी-सामान्य प्रकारचा ग्रोइन हर्निया आहे जो फेमोरल कॅनालमध्ये होतो, जो इनग्विनल कॅनालच्या खाली जातो. यातून फॅटी टिश्यू बाहेर पडू शकतात.
अंबिलीकल हर्निया –
हा प्रकार आपल्या बेंबी मध्ये आढळून येतो. नाभीसंबधीचा हर्निया उद्भवतो जेव्हा तुमच्या आतड्याचा काही भाग तुमच्या पोटाच्या ब बेंबीजवळील ओटीपोटाच्या भिंतीमध्ये उघडतो. बहुतेक नाभीसंबधीचा हर्निया जन्मजात (जन्मापासून उपस्थित) असतात.
सर्जिकल हर्निया –
जर आपली आधी शस्त्रक्रिया झाली असेल, तर चीरा असलेल्या ठिकाणी हर्निया विकसित होऊ शकतो आणि याला इनसीजनल हर्निया सुद्धा म्हणतात. एक चीरा हर्निया उद्भवते जेव्हा उती तुमच्या पोटाच्या भिंतीच्या पूर्वीच्या चीरातून बाहेर पडते जी कालांतराने कमकुवत होते. ओटीपोटाच्या शस्त्रक्रियेचा हा एक सामान्य दुष्परिणाम आहे.
हायटल हर्निया –
नावाचा एक प्रकार आहे, जो शरीरा अंतर्गत असतो, जिथे आपल्या पोटाचा थोडासा भाग डायाफ्राममधील छिद्रातून (एक स्नायू जो तुम्हाला श्वास घेण्यास मदत करतो) तुमच्या छातीत ढकलतो. तुमची अन्ननलिका जिथे जाते आणि रुंद होते आणि तुमच्या पोटाचा वरचा भाग तुमच्या छातीत उघडतो तेव्हा असे होते.
जन्मजात डायाफ्रामॅटिक हर्निया –
जन्मजात डायाफ्रामॅटिक हर्निया हा एक गंभीर जन्म दोष आहे ज्यामध्ये गर्भाच्या विकासादरम्यान डायाफ्राम पूर्णपणे बंद होत नाही. यामुळे पोटाचे अवयव छातीच्या पोकळीत सरकू शकतात, जेव्हा अवयव अजूनही वाढत असतात, फुफ्फुसांमध्ये गर्दी करतात .
व्हेंट्रल हर्निया –
वेंट्रल हर्निया म्हणजे तुमच्या ओटीपोटाच्या पुढील भिंतीतून उद्भवणारी कोणतीही हर्निया. यात नाभीसंबधीचा हर्निया आणि चीरा हर्नियाचा समावेश आहे. “एपिगॅस्ट्रिक हर्निया” हा पोटाच्या बेंबीच्या वरचा वेंट्रल हर्निया आहे.
पेरिनल हर्निया –
पेरिनल हर्निया उद्भवते जेव्हा अवयव किंवा ऊती तुमच्या ओटीपोटाच्या पोकळीत उघडतात किंवा कमकुवत होतात. हे हर्निया तुलनेने दुर्मिळ आहेत.
यातील प्रत्येक प्रकाराला वेगवेगळी काळजी आणि उपचार आवश्यक असतात कारण ते वेगवेगळ्या ठिकाणी होतात.
हर्नियाची कारणे मराठी आणि जोखीम घटक – हर्निया कशामुळे होतो – Causes Of Hernia In Marathi
हर्निया खाली दिलेल्या काही कारणांमुळे सुरू होऊ शकतो.
वय – जसजसे आपले वय वाढते तसतसे आपले स्नायू आणि ऊती नैसर्गिकरित्या कमकुवत होतात आणि हर्नियाचा धोका वाढतो. काहीवेळा, स्नायू आणि ऊती जे मजबूत असून अंतर्गत अवयव आपापल्या जागी ठेवतात ते कालांतराने कमकुवत होतात.
जड वस्तू उचलणे – वारंवार जड वस्तू उचलणे ओटीपोटाच्या स्नायू आणि ऊतींवर ताण आणू शकते, ज्यामुळे हर्निया होण्याचा धोका वाढतो.
तीव्र खोकला किंवा बद्धकोष्ठता – तीव्र खोकला किंवा बद्धकोष्ठता ओटीपोटाच्या स्नायू आणि ऊतींवर ताण आणू शकते, ज्यामुळे हर्निया होण्याचा धोका वाढतो.
लठ्ठपणा – जास्त वजन किंवा लठ्ठपणा ओटीपोटाच्या स्नायू आणि ऊतींवर अतिरिक्त दबाव आणू शकतो, ज्यामुळे हर्निया होण्याचा धोका वाढतो.
आनुवंशिकता – हर्निया वय किंवा आनुवंशिकता यांसारख्या गोष्टींमुळे विकसीत होऊ शकतो – जर तुमच्या कुटुंबातील इतरांना हर्निया असेल, तर तुम्हालाही हर्निया होण्याची शक्यता जास्त आहे.
पोटावरील दाब – तुमच्या पोटावर खूप दबाव आणणाऱ्या गोष्टी करणे, जसे जड उचलणे किंवा सतत खोकला येणे, यामुळे स्नायू कमकुवत होऊ शकतात.
गरोदर असणे – गरोदरपणामध्ये स्त्रियांना हर्निया होण्याची अधिक शक्यता असते, कारण तुमचे स्नायू अतिरिक्त भार सहन करण्यासाठी संघर्ष करत असतात.
जुनी शस्त्रक्रिया – ओटीपोटात शस्त्रक्रिया केल्याने स्नायू आणि ऊती कमकुवत होऊ शकतात, ज्यामुळे ऑपरेशनच्या ठिकाणी हर्निया होण्याचा धोका वाढतो.
हर्निया ची लक्षणे कोणती – Symptoms Of Hernia In Marathi
- बऱ्याच अंशी हर्नियाच्या पहिल्या अवस्थेत काहीही त्रास जाणवत नाही
- जेव्हा तुम्हाला हर्निया होतो तेव्हा तुम्हाला काहीतरी अस्वस्थ वाटू शकते किंवा दिसू शकते.
- तुमच्या त्वचेखाली एक लहान फुगवटा दिसू शकतो, हा फुगवटा जड काम करताना, खोकताना, कुंथताना येतो आणि नंतर नाहीसा होतो.
- काहीवेळा, तुम्ही जड वस्तू उचलता किंवा वाकता तेव्हा हा फुगवटा दुखू शकतो किंवा अस्वस्थ वाटू शकतो.
- जेव्हा तुम्ही खोकता किंवा शिंकता तेव्हा देखील वेदना होऊ शकते.
- काही विशिष्ट प्रकरणांमध्ये, तुम्हाला हर्निया असलेल्या भागात दबाव येऊ शकतो.
- हायटल हर्निया नावाच्या विशिष्ट प्रकारच्या हर्निया असलेल्या काही लोकांसाठी, त्यांना छातीत जळजळ होऊ शकते किंवा त्यांना अन्न गिळणे कठीण होऊ शकते.
- वजन उचलताना किंवा वाकवताना ओटीपोटाच्या भागात किंवा कंबरमध्ये अस्वस्थता जाणवते
- उभारावर किंवा आजूबाजूला जळजळ किंवा खाज सुटू शकते
- कमरेच्या भागात अशक्तपणा किंवा दबाव जाणवणे
- गिळण्यास त्रास होतो
- तीव्र वेदना
- उल्टी सुरू होऊ शकते
- नियमित बद्धकोष्ठता
- अंडकोषांभोवती सतत वेदना आणि सूज
- वरच्या ओटीपोटात दुखणे
स्त्रियांमधील हर्निया ची लक्षणे पुरुषांमधील हर्नियाच्या लक्षणांपेक्षा वेगळी आहेत का?
सहसा नाही, परंतु काही अपवाद आहेत. उदाहरणार्थ, मांडीचा हर्निया काहीवेळा तुमच्या लैंगिक अवयवांमध्ये सरकतो. यामुळे पुरुषांमध्ये अंडकोषातील सूज दिसून येऊ शकते. फेमोरल हर्निया बहुतेकदा स्त्रियांमध्ये किंवा जन्माच्या वेळी नियुक्त केलेल्या स्त्रियांमध्ये (एएफएबी) आढळतात आणि त्यांच्यामुळे कंबरदुखी होऊ शकते.
हर्निया किती गंभीर आहे? – How Danger Is Hernia In Marathi ?
बहुतेक गंभीर नसतात, परंतु ते गंभीर होऊ शकतात. योग्य काळजी न घेतल्यास,कालांतराने ते अधिक गंभीर देखील होऊ शकतात. हर्निया गंभीर बनतो जेव्हा तो ज्या छिद्रातून ढकलला जातो त्यात अडकतो आणि परत आत जाऊ शकत नाही. हे वेदनादायक होऊ शकते, आणि गंभीर प्रकरणांमध्ये ऊतक रक्तपुरवठा बंद होऊ शकतो, ज्यामुळे नेक्रोसिस (ऊतकांचा मृत्यू) होऊ शकतो. कालांतराने हर्निया खराब होत असल्याने, बहुतेकांना लवकर किंवा नंतर शस्त्रक्रिया दुरुस्तीची आवश्यकता असते.
हर्निया किती सामान्य आहे? – How Normal Is Hernia ?
एकंदरीत हर्निया सामान्य आहेत, जरी काही प्रकार इतरांपेक्षा अधिक सामान्य आहेत.
- इनग्विनल हर्निया सर्व पुरुषांपैकी सुमारे 20% ते 25% पुरुषांना प्रभावित करतात.
- Hiatal hernias मधील सुमारे 20% लोकांवर आणि 50% पेक्षा जास्त वयाच्या लोकांना प्रभावित करते.
- जन्मजात नाभीसंबधीचा हर्निया सुमारे 15% नवजात मुलांमध्ये आढळतात.
- हर्नियापैकी सुमारे 10% चीरा हर्निया बनतात आणि इतर सर्व प्रकार आणखी 10% बनतात.
हर्नियाची संभाव्य गुंतागुंत काय आहे?
बहुतेक प्रकरणांमध्ये, जेव्हा हर्निया अडकतो आणि परत जाऊ शकत नाही तेव्हा गुंतागुंत सुरू होते . हर्निया वाढल्यास वेदनादायक आणि गंभीर होऊ शकतो. जर तुमची आतडी अडकली असेल, तर तुमच्या आतड्यात अडथळा निर्माण होऊ शकतो ज्यामुळे ते अन्न किंवा वायू पास करू शकत नाही. जर अडकलेल्या ऊतींना रक्तपुरवठ्यात प्रवेश मिळत नसेल त्यामुळे ऊतींचा मृत्यू होऊ शकतो.
डायाफ्रामॅटिक हर्नियाची गुंतागुंत वेगळी आहे. सर्वसाधारणपणे, तुमच्या डायाफ्राममधून हर्निएट होणारे अवयव अडकण्याची शक्यता नसते. हायटल हर्नियामुळे क्रॉनिक ऍसिड रिफ्लक्स वगळता क्वचितच गुंतागुंत निर्माण होते.
जन्मजात डायफ्रामॅटिक हर्निया (CDH) नेहमीच गुंतागुंतीचा असतो, कारण त्याचा गर्भाच्या अवयवांच्या विकासावर परिणाम होतो. CDH ने जन्मलेली बाळे गंभीर आजारी असतात आणि त्यांना अतिदक्षता आवश्यक असते.
निदान पद्धती – Diagnosis Of Hernia In Marathi
सर्वप्रथम अशी लक्षणे जाणवल्यास तज्ञ डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा.
तपासणी –
तुम्हाला हर्निया आहे की नाही हे शोधण्यासाठी, तुम्हाला ज्या ठिकाणी गाठ किंवा अस्वस्थता जाणवते, त्या भागात डॉक्टर बारकाईने लक्ष देतील. फुगवटा आहे का हे जाणवण्यासाठी ते हळूवारपणे स्पर्श करतील आणि तो भाग बोटांनी दाब देऊन पाहतील.
अल्ट्रासाऊंड किंवा सीटी स्कॅन –
काहीवेळा, अल्ट्रासाऊंड किंवा सीटी स्कॅन सारख्या तुमच्या शरीराच्या आतील चित्रे घेणारी विशेष मशीन वापरू शकतात. ही चिकित्सा हर्निया आहे की नाही हे पाहण्यास आणि त्याचा आकार आणि स्थान अधिक चांगल्या प्रकारे समजण्यास मदत करू शकतात.
एंडोस्कोपी –
काही प्रकरणांमध्ये, ते आत काय घडत आहे याचे स्पष्ट दृश्य मिळविण्यासाठी तुमच्या शरीरात जाणारा एक छोटा कॅमेरा देखील वापरू शकतात.
उद्भवू शकणार्या गुंतागुंती – Complications Of Hernia In Marathi
कधीकधी, हर्नियामुळे अधिक गंभीर समस्या उद्भवू शकतात. जर तुमच्या आतील भाग कमकुवत जागी अडकला आणि परत आत जाऊ शकला नाही, तर त्या आवायवाच्या भागाला पुरेसा रक्त प्रवाह होऊ शकत नाही. यामुळे वेदना आणि सूज येऊ शकते आणि हे धोकादायक देखील होऊ शकते.
जर तुम्हाला हर्निया अचानक खूप दुखत असेल किंवा तुम्हाला फुगवटाच्या रंगात किंवा आकारात बदल दिसला तर त्वरीत वैद्यकीय मदत घेणे महत्त्वाचे आहे.
हर्निया वर उपाय मराठी – Treatment Of Hernia In Marathi
जेव्हा हर्नियामुळे समस्या जाणवतात किंवा अस्वस्थता येते, तेव्हा त्यावर उपचार करण्याचे काही मार्ग आहेत.
उपलब्ध पर्यायी उपचार – Alternative treatment Of Hernia In Marathi
- शक्य तितक्या लवकर जेवावे, शक्य असल्यास प्रथम द्रवपदार्थांचे सेवन करावे आणि नंतर आपल्या आहारात काही घन पदार्थांचा समावेश करावा.
- स्वतःला चांगले हायड्रेटेड ठेवावे आणि दिवसातून किमान 6 ते 8 ग्लास पाणी प्यावे
- जर हर्निया लहान असेल आणि तुम्हाला जास्त त्रास देत नसेल, तर डॉक्टर फक्त त्यावर लक्ष ठेवू शकतात आणि ते जास्त होण्यापासून रोखण्यासाठी काही जीवनशैलीतील बदल सुचवू शकतात.
- अधिक त्रासदायक हर्नियासाठी, डॉक्टर शस्त्रक्रियेची शिफारस करू शकतात.
- शरीरातील अंतर्गत अवयव योग्य जागी आणि सुस्थितीत ठेवणे, हे शस्त्रक्रियेचे मुख्य उद्दिष्ट असते.
दुरुस्तीसाठी सर्जिकल पद्धती – Surgical Treatment Of Hernia In Marathi
हर्नियासाठी 2 मुख्य मार्गांनी शस्त्रक्रिया केली जाऊ शकते
खुली शस्त्रक्रिया –
डॉक्टर हर्नियाजवळ एक कट करतात आणि कमकुवत जागा परत एकत्र शिवून त्याचे निराकरण करतात. घसरणारा पुन्हा पोटात ढकलण्यासाठी कट केला जातो.बहुतेक लोक शस्त्रक्रियेनंतर त्याच दिवशी किंवा दुसऱ्या दिवशी घरी जाण्यास सक्षम असतात आणि काही आठवड्यांत पूर्ण बरे होतात.
लॅपरोस्कोपी (कीहोल शस्त्रक्रिया ) –
हे कमी त्रासदायक, परंतु अधिक कठीण, तंत्र आहे जेथे अनेक लहान कट केले जातात, ज्यामुळे सर्जनला हर्निया दुरुस्त करण्यासाठी विविध विशेष उपकरणे वापरता येतात.लहान चीरांद्वारे हर्नियाचे निराकरण करण्यासाठी विशेष साधने आणि कॅमेरे वापरू शकतात.
या पद्धती बऱ्याच अंशी कमी त्रासदायक असतात आणि जलद रिकव्हरी साध्य होते.
जर तुमच्या डॉक्टरांनी शस्त्रक्रिया करण्याची शिफारस केली असेल, तर संभाव्य धोके, तसेच हर्निया परत येण्याच्या शक्यतेबद्दल जागरूक असणे महत्त्वाचे आहे.
ऑपरेशन करण्यापूर्वी तुम्ही तुमच्या सर्जनशी या प्रक्रियेचे फायदे आणि जोखीम याबद्दल तपशीलवार चर्चा केल्याची खात्री करा.
हर्निया साठी घरगुती उपाय – Home Care Of Hernia In Marathi
घरगुती उपचारांमुळे तुमचा हर्निया बरा हॉट नसला तरीही तुमची लक्षणे कमी करण्यासाठी तुम्ही काही गोष्टी करू शकता.
- बद्धकोष्ठतेमुळे आतड्याच्या हालचालींमध्ये येतो, जेणेकरून हर्निया वाढू शकतो. फायबरचे सेवन वाढवल्यास बद्धकोष्ठता दूर होण्यास मदत होऊ शकते. उच्च फायबरयुक्त पदार्थांच्या पदार्थ म्हणजे संपूर्ण धान्य, फळे आणि भाज्या यांचा समावेश होतो.
- आहारातील बदल हायटल हर्नियाच्या लक्षणांमध्ये मदत करू शकतात. मोठे किंवा पचनास जड जेवण टाळण्याचा प्रयत्न करा, जेवल्यानंतर ताबडतोब झोपू नका किंवा वाकून राहू नका आणि शरीराचे वजन मध्यम ठेवा .
- अॅसिडिटी, उलटी टाळण्यासाठी, मसालेदार पदार्थ आणि टोमॅटो-आधारित पदार्थ यासारखे पदार्थ टाळा.
- याव्यतिरिक्त, आपण धूम्रपान करत असल्यास, सिगारेट सोडणे देखील मदत करू शकते.
शस्त्रक्रिया, रिकव्हरी आणि हर्निया ऑपरेशन नंतर घ्यावयाची काळजी – Post Operative Care Of Hernia In Marathi
- हर्नियाच्या शस्त्रक्रियेनंतर, आपल्या शरीराला बरे होण्यासाठी वेळ लागतो.
- शस्त्रक्रियेनंतर, आपल्या शरीराला नीट होण्यासाठी काही काळ आराम द्यावा लागतो.
- जास्त वजन उचलणे टाळावे.
- सर्दी होणे, खोकला येणे यासारखे आजार होणे हे प्रामुख्याने टाळावे लागते. त्यासाठी काही गोष्टी प्रतिबंधीत केल्या जाऊ शकतात.
- एकाच जागी जास्त वेळ बसू नका.
- दारू आणि धूम्रपानापासून दूर राहणे महत्त्वाचे आहे.
- थोडासा रक्तस्त्राव झाल्यास ताबडतोब डॉक्टरांशी संपर्क साधा.
- शरीराच्या खालच्या भागावर दबाव आणणारे व्यायाम टाळा.
- सैल आणि आरामदायी कपडे घाला जेणेकरून ऑपरेशनच्या टाक्यांवर घर्षण होणार नाही.
- शिंकताना घाबरू नका, उशी सोबत ठेवल्यास उपयोग होईल.
- स्वतःला अॅक्टिव ठेवण्याचा प्रयत्न करा आणि शक्य तितका वेळ चालण्याचा व्यायाम करत रहा.
- पूर्ण विश्रांती घ्या आणि दुपारीही थोडा वेळ झोप घ्या.
- सुरुवातीला जास्त वजन उचलू नका आणि शक्य असल्यास पहिल्या 6 ते 8 आठवड्यात वजन अजिबात उचलू नका.
- संसर्ग टाळण्यासाठी तुम्हाला शास्त्रक्रियेच्या जागेची देखील काळजी घ्यावी लागेल.
- डॉक्टर तुम्हाला तुमच्या सामान्य कामकाज करण्यासाठी किती वेळ लागू शकतो आणि उपचार प्रक्रियेदरम्यान काय काळजी घ्यावी हे सांगतील.
जोखीम कमी करण्यासाठी प्रतिबंधात्मक उपाय – Preventive Measures Of Hernia In Marathi
हर्नियास नेहमी टाळता येत नसले तरी, हर्निया होण्याची शक्यता कमी करण्यासाठी तुम्ही काही गोष्टी करू शकता. या गोष्टी खालीलप्रमाणे
- निरोगी वजन राखणे.
- पाठीचा नव्हे तर पाय वापरून वजन उचलण्याच्या योग्य तंत्रांचा सराव करणे
- जुनाट खोकला नियंत्रित करणे आणि धूम्रपान टाळणे
- या सर्व गोष्टी मदत करू शकतात.
- जर हर्नियाचा कौटुंबिक इतिहास असेल किंवा तुमची नोकरी किंवा जीवनशैलीमुळे तुम्हाला जास्त धोका असेल तर, तुमचा धोका कमी करण्यासाठी तुम्ही कोणती पावले उचलू शकता याबद्दल तुमच्या डॉक्टरांशी बोलावे.
बाळांमधील हर्निया – Hernia Of Kids In Marathi
अकाली जन्मलेल्या किंवा कमी वजन असलेल्या बाळांमध्ये हर्नियाचा हा प्रकार अधिक सामान्यपणे आढळून येतो. एकूण जवळपास 10 ते 25 टक्के बालके नाभीसंबधीचा हर्निया घेऊन जन्माला येतात.
पोटाच्या बेंबीजवळ नाभीसंबधीचा हर्निया होतो. या जागेवरील स्नायू कमकुवत असल्यामुळे यामुळे आतड्याचा काही भाग बाहेर येतो आणि बेंबी जवळ फुगवटा दिसतो.
तुमच्या मुलाला नाभीसंबधीचा हर्निया असल्यास, ते रडत असताना किंवा खोकताना तुम्हाला ते अधिक लक्षात येऊ शकते. मुलांमध्ये नाभीसंबधीचा हर्निया सामान्यतः वेदनारहित असतो. परंतु जर या ठिकाणी सूज जाणवत असल्यास बालरोग तज्ञांचा सल्ला घेणे योग्य ठरते.
आपल्या मुलास नाभीसंबधीचा हर्निया असल्याचे लक्षात आल्यास आपल्या मुलाच्या बालरोगतज्ञांना भेटा. मूल 1 किंवा 2 वर्षांचे असताना नाभीसंबधीचा हर्निया सामान्यतः निघून जातो. जर ते 5 वर्षांच्या वयापर्यंत नाहीसे झाले नाही तर, त्याच्या दुरुस्तीसाठी शस्त्रक्रिया केली जाऊ शकते.
FAQ
हर्निया म्हणजे काय? (What is hernia?)
जेव्हा शरीराचा अंतर्गत भाग, जसे आतडे किंवा किंवा शरीरांतर्गत असलेले काही ठराविक अवयव भाग किंवा ऊती या त्यांच्या आसपासच्या स्नायू किंवा ऊतींमधील कमकुवत जागेतून ढकलले जातात, ज्यामुळे अश्या ठिकाणी दिसण्याजोगा किंवा जाणवण्या जोगा फुगवटा तयार होतो, त्या प्रकाराला हर्निया असे म्हणतात.
हर्नियास प्रतिबंध करणे शक्य आहे का? (Is it possible to avoid hernia?)
हर्निया नेहमीच टाळता येण्यासारखे नसले तरी, निरोगी वजन राखणे, वजन उचलण्याचे योग्य तंत्र वापरणे, जुनाट खोकला व्यवस्थापित करणे आणि धूम्रपान टाळणे हे उपाय हर्नियाचा धोका कमी करण्यात मदत करू शकतात. तुम्हाला जास्त त्रास असल्यास, तुमच्या तज्ञ डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.
हर्नियाच्या शस्त्रक्रियेनंतर रिकव्हरी कधी होते?
शस्त्रक्रियेनंतर, आपल्याला बरे होण्यासाठी थोडा वेळ लागेल. यावेळी तुमच्या शारीरिक हालचालींवर काही प्रमाणात निर्बंध असू शकतात आणि शास्त्रक्रियेनंतर संसर्ग टाळण्यासाठी जखमेची काळजी घेणे आवश्यक असते.
हर्नियाच्या दुरुस्तीसाठी कोणते सर्जिकल पर्याय आहेत?
सर्जिकल पध्दतींमध्ये पारंपारिक खुली शस्त्रक्रिया आणि लॅपरोस्कोपिक किंवा रोबोटिक शस्त्रक्रिया यांसारख्या कमीत कमी त्रासदायक शस्त्रक्रिया तंत्रांचा समावेश होतो.
शस्त्रक्रियेशिवाय हर्नियाचा उपचार केला जाऊ शकतो का?
जीवनशैलीतील काही बदलांसह लहान, लक्षणे नसलेल्या हर्नियाचे निरीक्षण केले जाऊ शकते आणि काही प्रमाणात हा त्रास आटोक्यात ठेवता येतो. परंतु त्रासदायक हर्नियामध्ये कमकुवत जागा दुरुस्त करण्यासाठी शस्त्रक्रिया करणे आवश्यक असते.
हर्नियाचे निदान कसे केले जाते?
तज्ञ डॉक्टर त्या भागाचे परीक्षण करतात, फुगवटा, प्रमाण आणि तीव्रता तपासतात आणि अधिक चांगले निदान करण्यासाठी अल्ट्रासाऊंड, सीटी स्कॅन किंवा अगदी लहान कॅमेरा (एंडोस्कोपी) सारख्या इमेजिंग चाचण्या वापरू शकतात.
हर्निया धोकादायक आहे का?
जरी अनेक हर्निया धोकादायक नसले, तरीही काही प्रकारांमध्ये अंतर्गत अवयवांना पीळ पडणे , रक्त पुरवठा कमी होणे अश्या गुंतगुंती होऊ शकतात, ज्यांना त्वरित वैद्यकीय मदतीची आवश्यकता असते.
मला हर्निया असल्यास मला कसे कळेल?
हर्निया होण्याच्या विशिष्ठ ठिकाणी तुम्हाला तुमच्या त्वचेखाली फुगवटा, उचलताना किंवा वाकताना अस्वस्थता किंवा वेदना आणि कधीकधी दाब किंवा छातीत जळजळ जाणवू शकते.
हर्निया कशामुळे होतो?
कमकुवत स्नायू, जड वजन उचलणे, दीर्घकाळ खोकला, लठ्ठपणा, आनुवंशिकता, गर्भधारणा आणि मागील शस्त्रक्रिया यासारख्या कारणांमुळे हर्निया होऊ शकतो.
हर्नियाचे सामान्य प्रकार कोणते आहेत?
सामान्य प्रकारांमध्ये
इंग्वायनल हर्निया (ग्रोइन), फीमोरल (मांडीचा वरचा भाग), अंबीलीकल (पोटाचे बटण), सर्जिकल (शस्त्रक्रियेनंतर), आणि हायटल (डायाफ्रामद्वारे पोटाच्या वरच्या) हर्नियाचा समावेश होतो.
हर्निया माहिती निष्कर्ष
मित्रहो, आम्ही आजच्या या “हर्निया म्हणजे काय ?” या लेखाद्वारे अगदी सामान्य भाषेत हर्निया या आजारबद्दल साधी आणि सोपी माहिती देण्याचा प्रयत्न केलेला आहे. आपल्याला जर याबद्दल अधिक माहिती हवी असल्यास तज्ञ डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा.
वरील हर्निया लेखात दिलेली माहिती म्हणजे वैद्यकीय सल्ला नव्हे. त्यामुळे कोणत्याही दुखण्यावर स्वतःहून इंटरनेटवरील माहिती द्वारे उपचार करणे चुकीचे ठरते.
धन्यवाद.